Επιτέλους, η Επιστήμη μας έφτασε, μέσω των ευφυέστερων εκπροσώπων της, στη διατύπωση του μεγάλου, του θεμελιώδους τύπου: ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΤΗΤΑ. Τόσο απλού, τόσο περιεκτικού, τόσο αληθινού- τα πάντα είναι συνειδητότητα. Το Σύμπαν είναι καταστάσεις συνειδητότητας. Η συνειδητότητα είναι ο δημιουργός όλων των μορφών και όλων των καταστάσεων.

Σ΄αυτή την επιστημονική κατανόηση λέμε: Αλληλούια! Είναι μια αντίληψη που ταυτίζεται απολύτως με τις δηλώσεις της Άγκνι Γιόγκα, την οποία θα μπορούσαμε να ορίσουμε ως Επιστήμη της Συνειδητότητας. Θα είμαστε όμως πιο ακριβείς αν την προσδιορίσουμε ως Επιστήμη της Ψυχικής Ενέργειας, η οποία δεν είναι άλλο τίποτε παρά ο ανώτερος τύπος συνειδητότητας, ή, όπως θα την ονομάζαμε με την πιο συγκεκριμένη ονομασία της, η πνευματική συνείδηση, και ακόμα πιο απλά, η πνευματικότητα.

Μπορεί να έχουμε γίνει κουραστικοί με την επιμονή μας στο θέμα της συνειδητότητας, κι όμως ό,τι κι αν έχουμε πει ή θα πούμε δεν θα είναι ποτέ αρκετό, επειδή το θέμα αυτό είναι το σπουδαιότερο από οποιοδήποτε άλλο. Και παρ΄όλα όσα έχουν λεχθεί σε όλες τις φιλοσοφίες από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα δεν φαίνεται να έχει γίνει κατανοητή η σημασία αυτής της έννοιας. Δεν έχει κατανοηθεί ότι ύπαρξη και συνείδηση, ή συνειδητότητα, είναι η ίδια η ουσία της Ζωής στις δύο αδιαχώριστες όψεις της. Δεν φαίνεται να έχει κατανοηθεί ότι η συνειδητότητά μας είναι το μόνο περιουσιακό μας στοιχείο, η θεία Δωρεά, από την οποία εξαρτάται η ύπαρξή μας από δω έως την αιωνιότητα.

Οι ανώτατες πνευματικές Οντότητες που περπάτησαν πάνω στη Γη διακήρυξαν την υπέρτατη αξία της συνειδητότητας, και δεν έχει σημασία αν την αποκάλεσαν ψυχή, πνεύμα ή νοημοσύνη –το νόημα παραμένει πάντα το ίδιο: αυτό το στοιχείο αποτελεί το υπέρτατο αγαθό κάθε ζωντανού πλάσματος. «Ψυχή, το απάντων τιμιώτατον» (η ψυχή, το πιο πολύτιμο απ΄όλα) είπε ο Πλάτων, και στη φιλοσοφία του διατυπώνεται η θέση ότι η μεγαλύτερη βλάβη που μπορεί να υποστεί ένας άνθρωπος είναι η βλάβη της ψυχής του.

Την ίδια δήλωση θα κάνει αργότερα ο Χριστός: «Τι ωφελείται άνθρωπος αν τον κόσμον όλον κερδίση την δε ψυχήν αυτού ζημιωθεί;» Ανάλογες δηλώσεις θα συναντήσουμε σε όλες τις μεγάλες Διδασκαλίες.

Δεν είναι αξιοθρήνητο το γεγονός ότι τόσα μεγάλα Πνεύματα υπέφεραν πάνω στη Γη για να αφυπνίσουν και να ανυψώσουν την ανθρώπινη συνειδητότητα, κι όμως αυτή η συνειδητότητα να παραβλέπει ακόμα τις ύψιστες θεμελιώδεις αλήθειες;

Όσοι ασχολούνται με τη μελέτη της λεγόμενης εσωτερικής φιλοσοφίας γνωρίζουν για την επταπλή ή πενταπλή ή τριπλή ή και διπλή διαίρεση του ανθρώπου. Έχουν ακούσει για αιθερικό, πρανικό, καμικό, μανασικό, βουδικό, αστρικό, στοιχείο ή με άλλες ονομασίες και υποδιαιρέσεις τα συστατικά που απαρτίζουν το ανθρώπινο ον.

Στην πραγματικότητα όμως, όλες αυτές οι διαιρέσεις ή αρχές δεν είναι παρά όψεις ή καταστάσεις της συνειδητότητας. Στην Επιστολή της Έλενας Ρέριχ (αριθμ. 16, της 16 Νοεμβρίου του 1935) διαβάζουμε:

… Πράγματι, όλες οι διαιρέσεις σε πνεύμα, ψυχή, μάνας (νους) –ανώτερο και κατώτερο-είναι στην πραγματικότητα διάφορες ιδιότητες μίας και της αυτής θεμελιώδους ενέργειας του Πυρός, ή της ζωής ή της συνειδητότητας, της οποίας η ανώτατη όψη είναι η ψυχική ενέργεια…

Το θαυμαστό με αυτό το στοιχείο, τη συνειδητότητα, είναι ότι έχει τη δυνατότητα άπειρης επέκτασης και περιεκτικότητας, αλλά και συρρίκνωσης και εκφυλισμού. Έτσι, η διεύρυνση οδηγεί στην απειροσύνη, ενώ ο εκφυλισμός στην εκμηδένιση. Η πορεία προς την μία ή την άλλη κατεύθυνση αποφασίζεται από την ελεύθερη βούληση, η οποία και αυτή είναι μια ιδιότητα της συνειδητότητας. Τελικά, όλες οι εκφράσεις της ανθρώπινης ύπαρξης, από τις κατώτερες ενστικτώδεις παρορμήσεις μέχρι τα ανώτατα πνευματικά επιτεύγματα δεν είναι παρά εκδηλώσεις της συνειδητότητας. Και επειδή αυτή είναι μια απόλυτη πραγματικότητα, γίνεται προφανές πόση σημασία έχει η φροντίδα για το πιο πολύτιμο αγαθό που διαθέτουμε. Η φροντίδα συνίσταται στην καθαριότητα, τον εμπλουτισμό μέσω της κατάλληλης τροφοδοσίας, και την ανύψωση της συνειδητότητάς μας. Και πάλι όμως τα τρία αυτά, η καθαριότητα, ο εμπλουτισμός, και η ανύψωση, στην πράξη δεν μπορούν να διαχωριστούν, είναι ταυτόχρονες διαδικασίες και εξαρτώνται από την ποιότητα της σπουδαιότερης έκφρασης της συνείδησης –της σκέψης. Επομένως, η πρώτιστη και μέγιστη μέριμνα της ζωής μας πρέπει να είναι το ποιόν της σκέψης μας. Το ποιόν της σκέψης μας καθορίζει το ποιόν της συνειδητότητάς μας, το δυναμικό και την κατεύθυνσή της.

Σ΄αυτόν τον υπέρτατης σημασίας αγώνα έχουμε – αν το επιλέξει η ελεύθερη βούλησή μας- εμπνευστή, βοηθό, καθοδηγητή και τροφοδότη, το φωτεινό νήμα εξόδου από τα λαβυρινθώδη αδιέξοδα της ζωής, την Διδασκαλία του Καλού, τη Διδασκαλία της Ζωντανής Ηθικής, της Σύνθεσης και της Περιεκτικότητας –την ευλογημένη Άγκνι Γιόγκ