Που είναι η χαρά; Υπάρχει σ΄αυτόν τον κόσμο; Η επιπόλαιη απάντηση είναι εύκολα καταφατική. Είναι ωστόσο απλοϊκή. Σίγουρα υπάρχουν καταστάσεις και γεγονότα που χαροποιούν τους ανθρώπους. Πόσο όμως είναι πραγματικές αυτές οι χαρές; Καθόσον είναι σφραγισμένες με θνησιγένεια. Διαρκούν περισσότερο ή λιγότερο, αλλά κάποια στιγμή εκπνέουν.
Η σοφία τόσο της Ανατολής όσο και της Δύσης παρατηρεί ότι η χαρά και η λύπη είναι ακατάλυτα δεμένες με το ίδιο σχοινί. Αυτό σημαίνει ότι αν πάρεις τη μία, υποχρεωτικά θα δεχτείς και την άλλη. Πρόκειται για πεσιμιστική άποψη; Πρόκειται απλώς για πραγματιστική άποψη! Πώς μπορεί να αμφισβητηθεί όταν κανείς δεν εξαιρείται από την ασθένεια, τη φθορά και το θάνατο του εαυτού του και των οικείων του;
Εφόσον έτσι έχουν τα πράγματα, η Χαρά είναι μόνο μια ουτοπία; Μια μάταιη επιδίωξη; Θα πρέπει να την απαρνηθεί ο σώφρων; Όχι, ευτυχώς όχι! Ειδικά, ο σώφρων γνωρίζει βιωματικά ότι η Χαρά είναι υπαρκτή κατάσταση της ψυχής. Όχι μόνον η θνησιγενής χαρά που εξαρτάται από παροδικές καταστάσεις, αλλά και μια άλλη Χαρά που υπερβαίνει αυτές τις καταστάσεις και δεν ορίζεται από αυτές.
Μπορούμε να ονομάσουμε το τελευταίο είδος Χαράς υπερβατικό και υπεργήινο, ή και υπερπροσωπικό, γιατί μέσα σ΄αυτό δεν υπάρχει το μικρό προσωπικό εγώ. Η εξαφάνιση του «εγώ» είναι sine qua non (αναγκαίος) όρος για την ανάδυση αυτού του βιώματος μέσα στη συνειδητότητα.
Παρόλο που και οι γήινες χαρές έχουν την αξία τους, η υπερβατική Χαρά είναι ασυγκρίτως ανώτερη, μια υπέροχη έκσταση, και θα μπορούσαμε πολύ επιτυχημένα να την αποκαλέσουμε εκστατική Χαρά. Μοιάζει με εκτόξευση ψυχικής ενέργειας, μια αληθινή ευλογία.
Και, να, εδώ ένα παράδοξο, ένα υπαρξιακό παράδοξο που σαστίζει την κοινή λογική, κι ωστόσο ισχύει: Παρόλο που -για μας, τους ατελέστατους θνητούς- οι εκστάσεις αυτές είναι πολύ σύντομες, συνήθως στιγμιαίες, η ουσία τους ενέχει το χαρακτήρα του εξωχρονικού καθώς και, ή μάλλον ακριβώς γι΄αυτό, του πραγματικού. Και όσο υψηλότερη η εκτόξευση, τόσο εντονότερος ο χαρακτήρας του εξωχρονικού – πραγματικού.
Αν αυτή η Πύλη, αυτή η άλλη διάσταση, μπορούσε να μας κρατήσει για πάντα, τότε θα βυθιζόμασταν σε νιρβανική κατάσταση. Όμως αυτό δεν μπορεί να γίνει υπό τις παρούσες συνθήκες της συνειδητότητάς μας, και ούτε πρέπει να γίνει, γιατί θα μας αποσπούσε από τις υπεχρεώσεις και τα καθήκοντά μας απέναντι σ΄αυτόν τον κόσμο που μας έχει ανάγκη. Και όσο μεγάλη κι αν είναι η αίσθηση της υπερβατικής Χαράς, δεν θα εγκαταλείπουμε ποτέ τούτο το πόστο, όπου μας ενέταξε το Κάρμα και το Ντάρμα. Όσο πικρό κι αν είναι το ποτήρι, θα το στραγγίξουμε, επειδή τα αισθήματα της αγάπης, της συμπόνιας και του καθήκοντος είναι επίσης πανίσχυρα και εκουσίως δεσμευτικά.
Ίσως, άλλα όντα, πιο προχωρημένα από μας να έχουν την ικανότητα να συνδυάζουν και τις δύο καταστάσεις σε μόνιμη βάση. Εμείς δεν το μπορούμε, θα ευχόμασταν μόνο οι εκστατικές στιγμές μας να διαρκούσαν λίγο περισσότερο, σαν ανάσες ενδυνάμωσης και ανανέωσης του ψυχικού δυναμικού μας. Ακόμα κι έτσι όμως είναι ανεκτίμητες εμπειρίες. Και είναι ευτύχημα που συμβαίνουν.
Να μια αναφορά της Άγκνι Γιόγκα σχετική με την υπερβατική Χαρά, όπου ο Διδάσκαλος λέει στη μαθήτριά του, την Έλενα Ρέριχ:
«Η χαρά σου θα φύγει…». Λίγο αργότερα διευκρινίζει: «Όταν ψιθύρισα “η χαρά σου θα φύγει”, εννοούσα ότι η γήινη χαρά θα αντικατασταθεί από την υπεργήινη χαρά».
Πράγματι, αν μπορούσε κανείς να βιώνει την υπεργήινη Χαρά σε πιο διαρκή κατάσταση, τότε ελάχιστα θα σκεφτόταν τις γήινες χαρές!
Υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν νιώσει αυτά τα λεπτοφυή αγγίγματα του Υπεργήινου Κόσμου; Όχι, κανείς δεν έχει στερηθεί αυτή την ευλογία, εκτός από τους πωρωμένους εγκληματίες. Μπορεί όμως να μην τους δίνεται η πρέπουσα σημασία ή να παραμερίζονται από τη συνείδηση σαν ψευδαισθήσεις. Είναι πολύ κρίμα να χάνονται τέτοια πολύτιμα βιώματα!
Σε μια συζήτηση σαν κι αυτή προκύπτουν μερικά καίρια ερωτήματα. Ας δούμε το σπουδαιότερο, το οποίο είναι διπλό, και είναι το εξής: Ποιοι παράγοντες αποτρέπουν και ποιοι προάγουν το βίωμα της υπερβατικής Χαράς;
Μπορούμε να πούμε γενικεύοντας ότι ένας είναι ο αποτρεπτικός παράγοντας -η ταραχή της ψυχής, η οποία προκαλεί θολούρα που θαμπώνει την όρασή της. Τι ταράζει την ψυχή; Πολλά, στα οποία μπορούμε να δώσουμε το χαρακτηρισμό «πάθη». Ο χριστιανικός Μεσαίωνας είχε κατονομάσει μερικά τέτοια πάθη, τα οποία αποκάλεσε «τα Επτά Θανάσιμα Αμαρτήματα» -θανάσιμα για την ψυχή βέβαια, τα γνωστά εξής: λαιμαργία, λαγνεία, οκνηρία, απληστία, αλαζονεία, οργή, ζηλοφθονία.
Εμείς θα λέγαμε ότι είναι εννέα, έχοντας μείνει εκτός της λίστας δύο, η σκληρότητα και η υποκρισία. Θεωρούμε μάλιστα αυτά τα δύο πολύ βαρύτερα αμαρτήματα, διότι το μεν πρώτο, η σκληρότητα, αντίκειται στην ίδια τη φύση της Θεότητας, την αγάπη, έκφραση της οποίας είναι η συμπόνια. Και το δεύτερο, όντας ψεύδος και προσποίηση σαπίζει κάθε ψυχικό θεμέλιο.
Δεν χρειάζεται να αναλύσουμε το πώς οι παραπάνω ιδιότητες, τα Εννέα Θανάσιμα Αμαρτήματα, ρυπαίνουν και λαβώνουν την ψυχή. Καθένας το αντιλαμβάνεται, έστω κι αν αποτυχαίνει να αντισταθεί σε κάποια από αυτά.
Υπάρχει όμως και μια ψυχική κατάσταση, η οποία, αν και δεν συγκαταλέγεται στα «αμαρτήματα», είναι εξόχως παρεμποδιστική για τις ανώτερες επαφές. Μιλάμε για το φόβο. Ο φόβος όχι μόνο σκοτεινιάζει τη συνειδητότητα, αλλά παραλύει όλα τα κέντρα. Είναι το κατεξοχήν παραλυτικό συναίσθημα. Υπό το κράτος αυτού του συναισθήματος είναι παντελώς αδύνατη οποιαδήποτε ανώτερη επαφή. Καμία ακτίνα φωτός δεν μπορεί να διαπεράσει αυτό το σκοτεινό σύννεφο.
Για τη μεγάλη πλειοψηφία ο φόβος είναι το πιο δύσκολο να υπερνικηθεί συναίσθημα. Έχει μάλιστα πάμπολλες μορφές και χρωματισμούς, πάντοτε ζοφερούς. Έτσι, υπάρχει ο φόβος του πόνου, ο φόβος του θανάτου, ο φόβος της μοναξιάς, ο φόβος της απόρριψης, ο φόβος του άγνωστου, κ.τ.λ. Είναι το πιο αρχέγονο και πιο δυσκολοξερίζωτο συναίσθημα.
Για να λάμψει το φως της υπερβατικής Χαράς απαραίτητη συνθήκη είναι η γαλήνια κατάσταση της συνειδητότητας. Τις στιγμές εκείνες που παύει η αναταραχή των βίαιων συγκινησιακών υδάτων, ο ουράνιος επισκέπτης κρούει τη θύρα της ψυχής.
Τις πιο πολλές φορές η γαλήνη έρχεται ξαφνικά και από χίλιες δύο αιτίες. Μπορεί να την προκαλέσει ένας ήχος, ένα χρώμα, ένα λουλούδι, το κελάηδημα των πουλιών, ένα σύννεφο ή ένα αστέρι στον ουρανό, το τραγούδι του ανέμου, του ρυακιού, της θάλασσας… Λες και ξαφνικά συμβαίνει μια μαγική κρούση πάνω στις χορδές της ψυχής και τότε αυτή αναθυμάται την αίσθηση των ουράνιων ταξιδιών της, μια αίσθηση τόσο ευτυχισμένη και τόσο οικεία!
Και μόλις το βιαστικό κρυφοκοίταγμα τελειώσει και το παράθυρο στη θαυμαστή Χώρα κλείσει, μένει ένα αίσθημα φόρτισης της ψυχικής μπαταρίας και μαζί ένα αίσθημα ασίγαστης νοσταλγίας…
Αυτά βέβαια ισχύουν για μας, τους ατελείς, όχι για τους φτασμένους Γιόγκι, για τους οποίους το Σαμάντι είναι τρόπος ζωής! Εμείς, ίσως το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να επιθυμούμε και να ευχόμαστε πάνω απ΄όλα την γαλήνη, την εσωτερική ειρήνη. Ομ!