Έχει λεχθεί: «Ούτε η καλοσύνη μόνη ούτε η εξυπνάδα μόνη δεν οδηγούν σ΄Εμάς». Δηλαδή η Ιεραρχία του Φωτός δεν αποτελείται από μια στρατιά απλώς καλών ή έξυπνων ατόμων. Τι είναι το επιπλέον απαιτούμενο; Πάντως, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι μια ιδιότητα εντελώς αναγκαία στο δρόμο του Φωτός είναι εκείνη της περιεκτικότητας. Αυτή η αναγκαιότητα τονίζεται επαναληπτικά στα βιβλία της Άγκνι Γιόγκα.
Ας σταθούμε, λοιπόν, στην ιδιότητα της περιεκτικότητας, η οποία είναι ουσιώδες στοιχείο της πνευματικότητας. Πράγματι, είναι αδύνατον να μιλάμε για πνευματική συνειδητότητα εκεί όπου απουσιάζει αυτό το στοιχείο.
Η λέξη «περιεκτικότητα» παράγεται από το ρήμα περιέχω. Επομένως, το πρώτο πράγμα που σημαίνεται με τη λέξη «περιεκτικότητα» είναι η ευρύτητα αντίληψης, η χωρητικότητα της συνειδητότητας.
Όταν μιλάμε για μεγάλη χωρητικότητα της συνειδητότητας, αυτό σημαίνει ότι μια τέτοια συνειδητότητα δεν είναι δυνατόν να στέκεται μόνο στο υλικό πεδίο. Πρέπει να είναι ικανή να συμπεριλάβει τον αόρατο κόσμο με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Επίσης, πρέπει να εμπεριέχει όχι μόνο το παρόν, αλλά και το παρελθόν και το μέλλον.
Το εύρος της συνειδητότητας που ονομάζουμε περιεκτικότητα δεν μπορεί να βάζει όρια στην αντίληψη, δηλαδή στη γνώση, στις νέες ιδέες και στις νέες δυνατότητες. Η κλειστή συνειδητότητα που έχει οριοθετήσει το περιεχόμενό της συνιστά το αντίθετο της πνευματικότητας. Γιατί η πνευματικότητα μπορεί να υπάρξει εκεί όπου περιορίζεται η Αλήθεια; Η Αλήθεια, η Πραγματικότητα δεν είναι ούτε στατική ούτε περιορισμένη. Στην πραγματικότητα ταυτίζεται με το Άπειρο. Και η γνώση δεν είναι παρά η σταδιακή -και ατελεύτητη- διείσδυση μέσα στο Άπειρο.
Το Άπειρο δεν έχει πέρατα. Ευτυχώς! Γιατί όπου υπάρχει πέρας, υπάρχει θάνατος. Όμως, αυτό το πέρας ενδιατρίβει μόνο στους σκοτεινούς και αδιέξοδους λαβύρινθους ορισμένων εγκεφάλων.

Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς, ότι η περιεκτική συνειδητότητα, εφόσον χωράει πολλά, είναι αναγκαίως και συνθετική. Μερικοί αντιλαμβάνονται τη σύνθεση κάπως σαν την παλιά περιγραφή «πλίνθοι τε και κέραμοι ατάκτως ερριμένοι». Αυτή η αντίληψη απέχει πολύ από την αλήθεια, διότι στερείται διάκρισης. Αντίθετα, η σύνθεση απαιτεί διάκριση και πραγματικά συνιστά μια ιδιαίτερη σοφία.
Ποια είναι η σοφία της σύνθεσης; Είναι η ικανότητα να συν-θέτει, να βάζει μαζί τα στοιχεία εκείνα που ταιριάζουν, και το καθένα στη σωστή θέση. Και όταν τα πράγματα συνταιριάζονται και μπαίνουν εκεί που πρέπει και όπως πρέπει, τότε η ψυχή χαίρεται, ανακουφίζεται και ωφελείται. Γιατί παράγεται αρμονία, ομορφιά και λειτουργικότητα.
Η χωρίς διάκριση συνειδητότητα χωρίζει πράγματα που πρέπει να είναι μαζί, αδυνατώντας να δει το ενοποιητικό τους στοιχείο. Επίσης, δεν μπορεί να τοποθετήσει τα πράγματα στην κατάλληλη θέση, κι έτσι παράγει σύγκρουση και δυσαρμονία.
Ένα απλό παράδειγμα είναι οι θρησκείες. Η στενή συνειδητότητα απομονώνει περιστασιακά -από συνθήκες γέννησης- μια θρησκεία, και δημιουργεί απόρριψη, έχθρα και δυσαρμονία με τις υπόλοιπες. Και, φυσικά, κακοποιεί και ακυρώνει και τη θρησκεία που ευαγγελίζεται. Αντίθετα, η περιεκτική και συνθετική συνειδητότητα είναι ικανή να διακρίνει την ομορφιά και την αλήθεια σε όλες τις θρησκείες, και να τοπολογήσει την κάθε μια στην πρέπουσα θέση σε τόπο και χρόνο.

Η περιεκτική συνειδητότητα εμφορείται από κατανόηση και ανεκτικότητα προς το διαφορετικό. Γι΄αυτό είναι συμφιλιωτική και δημιουργική. Υπάρχει όμως κάτι που απορρίπτει αυτή η συνειδητότητα. Το ψεύδος, την παραποίηση, τη φενάκη. Όταν η διάκριση είναι ανεπτυγμένη, η συνειδητότητα μπορεί να αντιληφθεί την προσποίηση ή την παραποίηση. Και αν μεν η προσποίηση είναι απλός μιμητισμός ενός ιδεώδους επιθυμητού και επίζηλου, ίσως να μην είναι κάτι κακό, αφού το επιθυμητό ιδεώδες μπορεί κάποια στιγμή να γίνει πραγματική φύση του μιμητή. Εκεί όμως όπου υπάρχει προσωπείο με υποκρυπτόμενο σκοπό την υπονόμευση και την επιδίωξη άνομων στόχων, εκεί το μάτι της διάκρισης οφείλει να κινητοποιήσει το ξίφος της αλήθειας.
Η περιεκτικότητα λοιπόν εμπεριέχει επίσης τις ικανότητες της διάκρισης και της σύνθεσης, και αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της πνευματικότητας. Αν αυτή η ποιότητα χαρακτήριζε την πλειονότητα των ανθρώπινων όντων, ο πόνος, η αδικία και η συμφορά θα εξέλιπαν από τη Γη, γιατί πραγματικά η στενοκεφαλιά -που είναι βέβαια και μικροψυχία- και το Ψεύδος είναι οι δημιουργοί της κόλασης πάνω στον πλανήτη μας.

Η ευγένεια και η περιεκτικότητα είναι οι δύο ιδιότητες που αξίζει τον κόπο να στοχάζεται και να επιδιώκει κάθε άνθρωπος γιατί εγγυώνται την πραγμάτωση των πιο επιθυμητών ανθρώπινων ονείρων.