Για να γνωρίσει κανείς τον Πλάτωνα είναι ανάγκη να τον συσχετίσει με ορισμένες δραστηριότητες, καταστάσεις και πρόσωπα. Συγκεκριμένα χρειάζεται να γίνουν οι εξής συσχετίσεις:
o Πλάτων και πολιτική
o Πλάτων και ταξίδια
o Πλάτων και πνευματικό έργο: α)Διδακτικό, β)συγγραφικό
o Πλάτων και προγενέστεροι φιλόσοφοι
o Πλάτων και Σωκράτης
o Πλάτων και Αριστοτέλης
Θα προσπαθήσουμε να δούμε καθεμία από τις παραμέτρους αυτές με τη μεγαλύτερη δυνατή συντομία. Ας ξεκινήσουμε με την πρώτη.
Πλάτων και πολιτική
Δεν ξεκινάμε τυχαία από τον τομέα της πολιτικής. Η έννοια της πολιτικής είναι κεφαλαιώδους σημασίας για τον Πλάτωνα. Αυτό δεν είναι καθόλου περίεργο, αφού η ιδιότητα του πολίτη και το ενδιαφέρον για τα κοινά, είχαν μεγάλη σημασία για τον αρχαίο Αθηναίο. Ιδιαιτέρως αξιοκαταφρόνητο θεωρούνταν το «απολιτίκ» άτομο.
Αυτή η άποψη ήταν πολύ ορθή, πολύ υγιής, διότι η πολιτική καθορίζει ολόκληρη τη ζωή του πολίτη, αλλά και κάτι περισσότερο -την ίδια την ψυχή του. Ίσως νομίσει κανείς, ότι αυτό αποτελεί παραδοξολογία ή υπερβολή, αλλά δεν είναι έτσι, και μπορείς να το αντιληφθείς εύκολα, αν σκεφτείς ότι η πολιτική αφορά το ήθος, τον προσανατολισμό, τις επιδιώξεις. Τις αγωνιστικές προσπάθειες των πολιτών και ασφαλώς τις μεταξύ τους σχέσεις. Ως εκ τούτου, η πολιτική διαμορφώνει τον χαρακτήρα, την ποιότητα, τις αξίες του ατόμου, και συνεπώς τη συνειδητότητά του, δηλαδή την ψυχή του. Χρειάζεται να πούμε πάλι ότι η ψυχή μας, η συνειδητότητά μας είναι ο θησαυρός και το μοναδικό μας απόκτημα; «Ψυχή, το απάντων τιμιώτατον» (: «η ψυχή είναι το πιο πολύτιμο απ΄όλα»), είπε ο Πλάτων. Και η άλλη μεγάλη πνευματική Οντότητα, ο Χριστός, είπε: «Τι ωφελείται άνθρωπος, αν τον κόσμον όλον κερδίση, την δε ψυχήν αυτού ζημιωθή;» (: «Τι ωφελείται ο άνθρωπος αν κερδίσει τον κόσμο ολόκληρο και βλάψει την ψυχή του;»).
Αν τα πράγματα έχουν έτσι, τότε η πολιτική αποκτά μια σημασία που υπερβαίνει τα όρια της παροδικής επίγειας ύπαρξης, και αυτό είναι κάτι που πολύ λίγοι σκέφτονται. Η απαξίωση της πολιτικής δεν είναι λύση στα προβλήματα. Η λύση είναι η εξυγίανση και αναβάθμισή της. Στην πραγματικότητα, δεν είναι δυνατή καμία κοινωνική και πολιτισμένη ζωή χωρίς κάποιο είδος πολιτικής. Γιατί; Επειδή ο τρόπος που σκεφτόμαστε, που ενεργούμε, που ζούμε, που υπάρχουμε έχει να κάνει πάντοτε με ένα πλέγμα σχέσεων -τις σχέσεις με τους ομοίους μας, με τους ανώτερους, τους κατώτερους, με το περιβάλλον, με τον Κόσμο. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε ότι χωρίς αυτές τις σχέσεις, δεν μπορεί να υπάρξει συνείδηση, συνειδητότητα, δηλαδή δεν μπορεί να υπάρξει τίποτε, αφού καθετί που υπάρχει είναι έργο, αποτέλεσμα ή λειτουργία της συνείδησης. Ο Κόσμος είναι Συνείδηση -τόσο απλά, τόσο αληθινά.
Πολιτική, λοιπόν, είναι οι κανόνες που διέπουν και ρυθμίζουν τις παντός είδους σχέσεις του ανθρώπινου όντος, και μεταξύ αυτών των ρυθμίσεων είναι η ιεράρχηση αναγκών, αξιών, και προσώπων. Οι άνθρωποι νομίζουν ότι πολιτική είναι η εξουσία και οι κανόνες που επιβάλλουν οι άρχοντες, εκλεγμένοι ή μη, και οι αντίστοιχες υποχρεώσεις και δικαιώματα των πολιτών. Δηλαδή ότι είναι η σχέση αρχόντων και αρχομένων, εξουσίας και εξουσιαζομένων. Μια τέτοια θεώρηση ευθύνεται για την περιφρόνηση πολλών προς την πολιτική, είναι όμως πολύ φτωχή και περιορισμένη.
Δεν είναι καθόλου τέτοια η ιδέα του Πλάτωνα, κι αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι συναρτά απολύτως τα δύο μεγέθη -πολιτική και ψυχή, το εφήμερο και το αιώνιο. Βέβαια, ο Πλάτωνας ήταν αναγκασμένος να μιλάει μια γλώσσα κατανοητή στους συγχρόνους του. Στην εποχή του, όπως όλοι ξέρουμε, η έννοια του πολίτη περιοριζόταν μέσα στα στενά όρια μιας πόλης, αφού τότε κάθε ελληνική πόλη αποτελούσε αυτόνομο κρατίδιο. Αργότερα, η έννοια του πολίτη επεκτάθηκε στα όρια του κράτους -του έθνους, και κατόπιν της αυτοκρατορίας -με υπαναχώρηση στην περίοδο των σκοτεινών αιώνων, στον Μεσαίωνα. Στην εποχή μας η έννοια του πολίτη τείνει να επεκταθεί στα όρια του πλανήτη, αλλά συναντά μεγάλα και ισχυρά προσκόμματα από τη μεριά των σκοτεινών συμφερόντων που επιδιώκουν να επιβάλλουν την ισχύ μιας παγκόσμιας οικονομικής ολιγαρχίας και προωθούν ιδέες και πρακτικές που ακούνε στο όνομα «παγκοσμιοποίηση», «νέα τάξη πραγμάτων», έννοιες μισητές στον πολύ κόσμο, έννοιες όμως που σκόπιμα προκαλούν σύγχυση με τις ευγενείς ιδέες της παγκόσμιας αδελφοσύνης, αλληλεγγύης, και συνεργασίας. Έτσι, πολλοί άνθρωποι ταυτίζουν τη «νέα τάξη πραγμάτων» με τη Νέα Εποχή, η οποία ευαγγελίζεται θαυμαστές επιτεύξεις για όλους τους ανθρώπους, αν βέβαια οι άνθρωποι ευδοκήσουν να τις δεχτούν. Γιατί, αντίθετα με την επιβολή καταστάσεων (δυσμενέστατων για τους πολλούς και ευνοϊκότατων για τους ελάχιστους), η Νέα Εποχή δεν επιβάλλει τίποτε, ηχεί μόνον ένα Κάλεσμα, και ο «έχων ώτα ακούειν ακουέτω».
Η Άγκνι Γιόγκα, ο Κήρυκας του Νέου Κόσμου, η οποία διαδηλώνει τη σχέση της με την Πλατωνική Φιλοσοφία, επεκτείνει την έννοια του πολίτη πέρα από τα όρια του πλανήτη. Προσφέρει το όραμα του Κοσμικού Πολίτη, του Πολίτη των Κόσμων, σε όποιον νιώθει μέσα στην ψυχή του την έλξη των μακρινών κόσμων, των ανώτερων κόσμων, την έλξη της Απειροσύνης. Και δεν υπάρχει καμία δύναμη που να επιβάλλει, όπως και καμία δύναμη που να απαγορεύει, αυτό το θαυμαστό προνόμιο.
Τώρα, μιλώντας για τον Κοσμικό Πολίτη, ας μη φανταστεί κανείς πως αυτή η ιδιότητα αποκλείει εκείνην του καλού πολίτη έναντι της χώρας και του πλανήτη του. Εντελώς αντίθετα, οι ιδιότητες αυτές είναι προαπαιτούμενα για το επόμενο μεγάλο βήμα.
Δεν πρέπει να νομιστεί ότι έχουμε ξεφύγει από το θέμα μας. Η Άγκνι Γιόγκα έχει στενή και άμεση σχέση με τον Πλάτωνα και τη φιλοσοφία του. Ο Πλάτωνας συνέγραψε δύο από τα σημαντικότερα και ογκωδέστατα έργα του αφιερωμένα στο φλέγον ζήτημα της Πολιτικής, την «Πολιτεία» και τους «Νόμους», ενώ η Άγκνι Γιόγκα στη σειρά των βιβλίων της περιλαμβάνει την «Κοινότητα» και την «Αδελφότητα», τα οποία αναφέρονται στις σχέσεις που απαριθμήσαμε πιο πάνω. Ωστόσο, μπορούμε να πούμε ότι κάθε εκδήλωση και έκφραση της ανθρώπινης ζωής είναι εκδήλωση και έκφραση πολιτική, γι΄αυτό πολύ συχνά γίνεται λόγος για «βίο και πολιτεία» κάποιου προσώπου. Με μια ευρύτατη έννοια όλες μας οι πράξεις εντός ενός, μικρού ή μεγάλου, συνόλου μπορούν να θεωρηθούν πολιτικές. Και μπορεί να είναι ορθές ή μη ορθές, και αυτό είναι που εξετάζει η φιλοσοφία ως επιστήμη του Αγαθού.